Çek, değerli kağıt kapsamında olup, daha çok işletmelerin kullandığı bir evraktır. Bankalardan çek hesabı açılmak suretiyle kişi ya da şirketler çek kullanmaya başlayabilirler. Çek, defter şeklinde bankadan alınabileceği gibi istenen kağıt adedinde de alınabilir.
Çek, özellikle ticari faaliyetlerde kolaylık sağlaması nedeniyle tercih edilen bir evraktır. Şirket ya da şahıs tarafından yazılmış olan çek, piyasadaki ticari faaliyetlerde kullanılarak firmaların para ihtiyacına destek olur. Çekin karşı tarafa verilmesi, tahsil edilmesi ve piyasada kullanılması ile ilgili yasal düzenlemeler yapılmıştır. Kanun ve yönetmeliklerde belirtilen kurallara uygun şekilde hareket edildiği sürece çekin karşı tarafa verilmesi ya da tahsili noktasında herhangi bir sorun yaşanmaz.
Çek, bankalar tarafından özel olarak bastırılan ve ilgili kişiye teslim edilen bir belgedir. Kişi ya da işletme, bu çeki kendi tasarrufu nispetinde kullanabilir, ticari faaliyetlerini bu çekler vasıtasıyla çok daha profesyonel ve pratik şekilde yürütebilir.
Çekin üzerinde hangi bankaya, kişi ya da firmaya ait olduğu, vergi kimlik numarası ve buna benzer bilgiler bulunur. Ayrıca çekin nokta şeklinde olan boşluğa çekin miktar bilgileri yazılır. Tüm boşlukları eksiksiz dolduran çek sahibi, ilgili kişiye çeki teslim eder. Vadesi gelen çek, ödeme tarihinde bankadan tahsil edilir. Bu konuda hata yapmamak adına çek türlerinin bilinmesi ve ona göre faaliyetlerin yürütülmesine ihtiyaç vardır.
Çek, banka tarafından verilme şekli ya da tahsil esnasında karşılaşılan durumlara göre çeşitlere ayrılır. Çekin kesilmesi ya da tahsilatı esnasında yapılacak hatalar, çekin ödenmesinde sorun yaşanmasına sebep olur. Bu nedenle çek çeşitleri bilinerek hareket edilmesi gerekir. Aşağıdaki başlıklarımızda çek çeşitlerinin ne olduğu ile ilgili ayrıntılı bilgi bulabilirsiniz.
Firma ya da şahıs tarafından ilgili kişiye çekin verilmesi, ilgili kişi ya da çeki elinde bulunduran tarafından tahsil edileceğini gösterir. Çekler ilgili kişi adına kesilebileceği gibi hamiline şeklinde de kesilebilir. Yani çeki elinde bulunduran herhangi birisi çekin tahsilatını yaptırabilir. Çek kesen firmanın bankanın hesabında, çekin tahsilat zamanında çekte belirtilen meblağın bulunması gerekir. Aksi durumda ilgili kişi bankaya gittiğinde çekin tahsilatını yapamaz. Bu durumda çekin karşılıksız olma durumu söz konusu olur. Çekin karşılıksız olması durumunda alacağını tahsil edemeyen kişi yasal yollara başvurarak çekin tahsili yoluna gidebilir. Karşılaşılan durum çek sahibi için de itibar kaybı demektir. Bankalar, çeki karşılıksız çıkan kişi ve firmalara tekrar çek vermekten imtina ederler.
Bloke çek, çek sahibin hesabında bulunan meblağdan çek tutarı kadarının bloke edilmesini sağlayan bir çek türüdür. Alacaklının tahsilat yapması bankanın blokesi altında olduğundan bu çek türü alıcıya güven verir. Çekin vadesi geldiğinde çeki elinde bulunduran alacaklı bankaya giderek çekin tahsilini talep eder. İlgili meblağ bankanın blokesi altında olduğundan pratik şekilde çekin tahsili yapılır.
Açık çek, çek üzerinde yazan meblağın taraflar arasındaki anlaşmaya bağlı olarak yazılmama durumunun söz konusu olabileceği bir çek türüdür. İlgili kanun maddesinde, açık çekte hangi unsurların eksik olabileceği sayılmamıştır. Çek üzerinde, borçlunun imzası dışında tüm bölümler eksik olabilir. Çekte yer alması gereken asgari unsur borçlunun imzasıdır. Borçlu ve alacaklı, çekin vade gününde bankaya giderek çekin tahsilatını gerçekleştirir.
Karekodlu çek, adından da anlaşılacağı üzere çekin üzerinde kare ya da dikdörtgen şeklinde basılmış karekod bulunan bir çek türüdür. Bu uygulama ile çekin kopyalanması ya da detay bilgilere erişilmesinin önüne geçilmesi amaçlanır. Barkod baskısı olan çekler, diğer çek türlerine göre daha güvenli olduğundan yaygın olarak tercih edilir.
Firma sahipleri ya da bireysel kullanıcıların aklına çek hesabı nedir sorusu gelebilir. Bireysel kullanıcıların çek hesabı açması için bankadaki puanlama sisteminde bulunan puanlarının yüksek olması gerekir. Firmaların bankadan talep ettiği çek defterleri için de bankanın talep ettiği bir kısım evrak ya da gereklilikler olabilir. Çekin tahsili, açılan çek hesabından yapılır.