E-fatura, kağıt fatura yerine kullanılan dijital bir sistem. Hızlı, pratik, bir o kadar da çevre dostu. Ama işte, bazen insanlık hali, hata yapabiliyoruz. Yanlış kesilen faturalarla uğraşmak can sıkıcı olabiliyor. Neyse ki sistemi doğru kullanırsanız işleri düzeltmek de mümkün.
E-fatura nedir sorusu, bildiğimiz kağıt faturanın dijital halidir şeklinde cevaplanabilir. Fakat öyle bir PDF gönderip işi bitirmek değil, tamamen elektronik bir sistem. Hem kağıt israfı yok hem de işler daha hızlı yürüyor. Zaten belli sektörlerde ve ciroya ulaşan firmalar için zorunlu hale geldi. En güzel yanı da her şey kayıt altında; kim gönderdi, kim aldı anında belli oluyor.
E-fatura nasıl kesilir? E-fatura kesmek, ilk başta karmaşık gibi görünse de aslında düşündüğünüzden daha kolay. Tabii, önce birkaç adımdan geçmeniz gerekiyor.
İlk iş, e-fatura sistemine kayıtlı olmanız. Bunun için bir mali mühür ya da e-imza almanız lazım. Şirket sahibiyseniz mali mühür, şahıs işletmesiyseniz e-imza işinizi görecektir. Daha sonra, Gelir İdaresi Başkanlığının (GİB) sistemine başvuru yapıyorsunuz. Onaylandıktan sonra ya GİB’in portalını kullanabilirsiniz ya da özel entegratör denilen şirketlerden destek alabilirsiniz.
Şimdi gelelim e-faturanın nasıl kesildiğine. Eğer GİB portalındaysanız, giriş yapıp “Fatura Oluştur” seçeneğini seçiyorsunuz. Karşınıza bir form çıkıyor. Burada alıcının bilgilerini, fatura tutarını, KDV’yi ve varsa diğer detayları dolduruyorsunuz. Özel entegratör kullanıyorsanız işlem genelde daha pratik oluyor, çünkü sistemler otomatik olarak bazı bilgileri çekebiliyor.
Faturayı düzenleyip tüm bilgileri kontrol ettikten sonra, “Gönder” butonuna basmanız yeterli. Fatura, alıcının sistemine düşüyor. Eğer karşı taraf e-fatura mükellefi değilse, sistem otomatik olarak bunu e-arşiv fatura şeklinde gönderiyor.
Asıl önemli nokta, bilgileri doğru girmek. Çünkü bir hata yaparsanız iptal ve yeniden düzenleme süreciyle uğraşmak gerekebilir. Fakat bir kez alıştığınızda, e-fatura kesmek kağıt fatura kesmekten çok daha hızlı ve kolay geliyor.
E-fatura kesmek, her işletme için zorunlu değil. Ancak bazı durumlar var ki e-faturaya geçmek mecburi oluyor. Mesela yıllık brüt satış hasılatınız belli bir rakamı geçerse (2024 yılı için 3 milyon TL), e-faturaya geçmek zorundasınız. Bunun dışında belirli sektörlerde faaliyet gösteren firmalar için de bu durum şart. Örneğin, e-ticaret işi yapanlar, akaryakıt işiyle uğraşanlar ya da konaklama hizmeti sunanlar bu kapsama giriyor.
Diyelim ki bu şartlar size uymuyor, yine de e-faturaya geçebilirsiniz. Özellikle işlerini dijitale dökmek isteyen küçük ve orta ölçekli firmalar için e-fatura büyük kolaylık sağlıyor. Şahıs şirketleri de e-imzalarını alarak kolayca bu sisteme dahil olabilir. İster zorunlu olsun ister gönüllü, e-fatura sistemi aslında her işletmeye açık.
E-faturaya geçmek aslında o kadar karmaşık bir süreç değil ama yine de bazı temel şeylere dikkat etmek gerekiyor. İlk iş, e-faturaya geçmek zorunda mısınız, değil misiniz bunu öğrenmek. Yıllık brüt satış hasılatınız 3 milyon TL’yi geçtiyse ya da e-fatura kullanması gereken sektörlerden birindeyseniz, bu sisteme geçmek mecburi.
Ardından işin teknik kısmına geçiyorsunuz. Bunun için bir mali mühür ya da e-imza şart. Şirketler genelde mali mühür tercih ediyor, şahıs işletmeleri ise daha pratik olan e-imzayı kullanıyor. Bunlar olmadan e-faturayla ilgili hiçbir işlem yapamıyorsunuz, o yüzden bu adımı atlamayın.
E-fatura başvurusu nasıl yapılır sorusu ise oldukça basit. Gelir İdaresi Başkanlığının (GİB) internet sitesine girip başvurunuzu yapıyorsunuz. Orada size iki seçenek sunuluyor: Ya GİB’in ücretsiz portalını kullanıyorsunuz ya da özel bir entegratör firma ile çalışıyorsunuz. GİB portalı ücretsiz olduğu için cazip ama özel entegratörler daha fazla kolaylık sağlıyor, bu tamamen size bağlı.
Tabii ki sağlam bir internet bağlantısı ve uygun bir bilgisayar altyapınızın olması da şart. İşlemler tamamen dijital olduğu için bağlantınızın kesilmemesi önemli. Bir de bilgilerinizin doğru olduğundan emin olun. Yanlış ya da eksik bilgi girerseniz, sonradan faturaları iptal edip yeniden düzenlemekle uğraşırsınız.
Kısacası, birkaç adımı doğru şekilde atlattığınızda e-faturaya geçmek hem kolay hem de oldukça faydalı. İlk başta “Bu işler bana göre değil.” diye düşünebilirsiniz ama bir süre sonra kağıt fatura devri sizin için kapanır ve ne kadar zaman kazandığınızı fark edersiniz.
E-fatura düzenlemek ve göndermek, başta biraz kafa karıştırıcı gibi gelebilir ama alışınca oldukça basit. Hadi şimdi bu işi adım adım açıklayalım.
İlk iş, kullandığınız sisteme giriş yapmak. GİB Portal’ını mı kullanıyorsunuz, yoksa özel bir entegratörle mi çalışıyorsunuz? GİB Portal’a giriş için kullanıcı adı ve şifre lazım. Özel entegratör kullanıyorsanız, onların sistemine giriş yaparak işe başlayabilirsiniz.
Sisteme girdiniz, sıra fatura oluşturmakta. Alıcının bilgilerini doğru girdiğinizden emin olun. Vergi numarası, ünvan, adres... Ne gerekiyorsa eksiksiz yazmalısınız. Ayrıca fatura tarihini ve satışı yapılan ürün ya da hizmeti detaylı bir şekilde belirtmek önemli.
Şimdi geldik en önemli kısma: fatura tutarı ve KDV. Sistem genelde KDV’yi otomatik hesaplıyor ama sizin de bir gözünüz orada olsun. Hata olmaması için kontrol etmekte fayda var.
Tüm bilgileri girdikten sonra bir kez daha kontrol edin. Her şey tamamsa, faturanızı onaylayın. Genelde sistemde bir “Gönder” ya da “Onayla” butonu bulunur, işte ona basmanız yeterli.
Onayladığınız fatura, dijital olarak alıcının sistemine düşüyor. Gönderim başarılıysa sistem size bir “Gönderildi” uyarısı verir. Eğer hata olduysa sistem sizi zaten bilgilendirir; o zaman dönüp eksikleri düzeltmeniz gerekir.
Gönderdiğiniz faturalar genelde sistemde saklanır. Fakat ne olur ne olmaz diye bir yedeğini alıp bilgisayarınıza kaydedebilirsiniz. İleride lazım olabilir, belli olmaz.
İşte bu kadar! İlk başta biraz uğraştırabilir ama sonrasında hem iş yükünüz azalır hem de kağıt masrafından kurtulmuş olursunuz.
E-fatura kesme, özellikle işletme sahipleri ve muhasebeciler için alışkanlık haline gelmesi gereken bir süreç. Ancak bazı detaylar var ki atlamak işleri zorlaştırabilir.
Sonuç olarak, e-fatura kesmek başlangıçta biraz karmaşık gibi görünse de doğru adımları takip ederseniz işiniz kolaylaşır. Ufak detayları atlamamak hem işinizi hızlandırır hem de sizi ekstra zahmetten kurtarır.
Evet, serbest meslek erbapları e-fatura kesebilir. Fakat burada esas olan, aslında e-serbest meslek makbuzu (e-SMM) düzenlemeleridir. Avukatlar, doktorlar, danışmanlar gibi bireysel çalışanlar, gelir sınırını aştıklarında e-faturaya geçmek zorundadır.
E-fatura üzerinde direkt düzeltme yapamıyorsunuz.
Öncelikle alıcı henüz faturayı onaylamadıysa işiniz kolay. Sistem üzerinden iptal talebi gönderip yanlış kesilen faturayı iptal edebilirsiniz. Ama alıcı faturayı kabul ettiyse işler biraz değişiyor. Bu durumda iptal edemezsiniz, ancak bir iade faturası keserek yanlışlığı düzeltebilirsiniz.
Düzeltme sürecinde hem sizin hem de alıcının sistemdeki adımları düzgün takip etmesi çok önemli. Yoksa ileride "Bu neydi şimdi?" diye kafanızı kaşıyabilirsiniz. Vergi dairesiyle sıkıntıya düşmemek için her şeyi kuralına uygun yapmakta fayda var.