Tevkifat Nedir?

Tevkifat nedir, para konusunda kesintiler anlamına gelen bir sözcüktür.  Vergi bağlamında, vergiler üzerinde bölüşme/kesinti yapma anlamına gelir.

Bu vergi çeşidinde devlet, alacağı katma değer vergisini (KDV) satıcının yanı sıra alıcıdan da alır. Bu vergi ile iki taraf arasında bir bölüştürme olmuş olur. Tabii tevkifatı hesaplarken farklı yöntemlere de başvurulabilir. Bunun için öncesinde KDV oranlarını bilmek gereklidir. Çünkü her sektör için KDV tevkifat oranı değişir. Bu detayları da göz önünde bulundurarak fatura kesilmelidir.

Tevkifatlı Fatura Nedir?

Tevkifatlı fatura nedir? Tevkifat işlemine tabi tutulmuş fatura belgesine verilen isimdir. Normal bir fatura belgesinde satış işlemine dair her türlü bilgi yer alır. Bu bilgilere alıcı ve satıcı bilgileri, ödeme tarihi, şekli, tutarı, vergi tutarları ve toplam tutar örnek olarak verilebilir. Tevkifatlı fatura belgelerinde toplam tutara yansıtılan vergiyi hangi tarafın ödeyeceği bilgisi de yer alır. Tevkifatlı faturalarda ise verginin ödenme sürecinde vergi tutarı taraflarca pay edilir. Hangi tarafın ne kadar vergi ödeyeceği toplam tutar bölümünde belirtilir.

Tevkifatlı Fatura Nasıl Hesaplanır?

Tevkifatlı fatura hesaplamasını yaparken dikkat etmeniz gereken üç temel unsur bulunur: işlemdeki KDV oranı, tevkifat oranı ve toplam fatura tutarı.

Öncelikle, hizmet ya da malın KDV oranını belirlemeniz gerekiyor. Ardından bu KDV üzerinden belirlenen tevkifat oranını uygularsınız. Bu oran genelde 2/10, 5/10 gibi kesirler şeklinde olur. Satıcı, bu hesaplama sonunda sadece kendi payına düşen KDV’yi beyan eder, alıcı ise kalan kısmı devlete öder. Yanlış bir hesaplama hem beyanname düzenlemede hataya yol açabilir hem de cezai yaptırımlara neden olabilir. Bu nedenle her adımı dikkatlice kontrol etmek gerekir.

Tevkifatlı fatura hesaplaması, uygulama detaylarına hakim olmayı gerektirir. Basit bir örnekle açıklamak gerekirse, fatura bedeli 10.000 TL ve KDV oranı %18 ise, bu tutarın üzerine 1.800 TL KDV eklenir. Eğer tevkifat oranı 5/10 ise, 1.800 TL'nin yarısı alıcı tarafından ödenir. Satıcı ise sadece 900 TL KDV’yi beyan eder.

Tevkifatlı Fatura Nasıl Hazırlanır?

Tevkifatlı fatura hazırlamak, ilk bakışta karmaşık görünebilir; ancak doğru bir yöntem izlendiğinde bu işlem kolaylıkla tamamlanabilir. Faturada KDV’nin bir kısmı alıcı tarafından ödendiği için satıcı sadece kendi payına düşen KDV’yi bildirir. Ancak bu işlemleri hallederken, dikkat edilmesi gereken bazı önemli noktalar var. İşin hem mali kısmı hem de fatura üzerindeki ibareler eksiksiz olmalı. Şimdi detaylıca anlatalım.

Her işlem tevkifatlı fatura gerektirmez. Tevkifat uygulaması genelde inşaat, temizlik, danışmanlık, taşımacılık gibi belirli sektörlerde geçerlidir. Bu yüzden önce, yaptığınız işin tevkifat kapsamına girip girmediğini kontrol etmelisiniz. İlgili yasal düzenlemeleri ya da sektörünüzle alakalı tebliğleri incelemek işinizi kolaylaştırır.

Tevkifatlı fatura hesaplama hazırlığı yaparken toplam hizmet ya da mal bedelini belirliyorsunuz. Ardından, bu tutarın üzerine geçerli KDV oranını ekliyorsunuz. Örneğin, bahsi geçen tutar 10.000 TL ve bunun KDV oranı da %18 ise, KDV tutarı 1.800 TL olur.

Tevkifat oranı, yapılan işlemin türüne göre değişiklik gösterir. Örneğin, oran 5/10 ise KDV’nin yarısı satıcı, diğer yarısı alıcı tarafından ödenir. Hesaplama şu şekilde yapılır:

Toplam KDV: 1.800 TL

Alıcıya düşen KDV (5/10): 900 TL

Satıcıya düşen KDV (5/10): 900 TL

Bu hesaplama sonucunda, satıcı yalnızca kendi payına düşen 900 TL’yi devlete beyan eder. Alıcı ise kalan 900 TL’yi kendi KDV beyannamesinde öder.

Fatura üzerinde bazı özel bilgilere mutlaka yer verilmelidir. Aksi halde tevkifat uygulaması geçersiz sayılabilir. Faturada şu bilgileri yazmayı unutmayın:

Tevkifat oranı (örneğin, 5/10, 7/10).

Alıcı tarafından ödenecek KDV tutarı.

Satıcı tarafından beyan edilecek KDV tutarı.

“Bu işlem KDV tevkifatına tabidir” ibaresi.

Bu bilgilerin eksiksiz olması, hem sizin hem de alıcının doğru beyan yapmasını sağlar.

Faturayı hazırladıktan sonra bir kez daha kontrol etmek önemlidir. Küçük bir hata, mali yükümlülüklerinizi aksatabilir ve cezalarla karşılaşmanıza neden olabilir. Özellikle tevkifat oranı ve KDV hesaplamalarını tekrar gözden geçirin.

Tevkifatlı Fatura Türleri Nelerdir?

Tevkifatlı faturalar aslında vergi kaçaklarının önüne geçmek için oluşturulmuş bir sistem. Mantık basit: Verginin bir kısmını alıcı ödüyor, bir kısmını satıcı. Böylece devlet alacağını sağlama almış oluyor.

Peki tevkifatlı fatura türleri neler? İşte en sık karşılaşılanlar:

1. Hizmet İşlemleri Tevkifatı

Bu tür tevkifat daha çok hizmet sektöründe görülüyor. Temizlik, inşaat, yemek, güvenlik gibi işlerde özellikle karşınıza çıkar. Mesela bir temizlik firmasıyla anlaştınız diyelim. Faturanın KDV'sinin bir kısmını direkt sizin ödemeniz gerekiyor. Yani devlet diyor ki: "Arada kaybolmasın, sen bana hemen payımı ver."

2. Mal Alım-Satım Tevkifatı

Sadece hizmetle sınırlı değil, mal teslimlerinde de tevkifat devreye giriyor. Hurda, atık malzemeler ya da bakır, demir gibi metallerin alım-satımında bunu görürsünüz. Vergi oranı ise malın türüne göre değişebiliyor. Kısacası; hangi malı alıp sattığınıza bağlı olarak "Bu kısmı sen öde" deniyor.

3. İnşaat ve Yapı İşleri Tevkifatı

Kamu projeleriyle uğraşan müteahhitler bu duruma çok aşinadır. Kamu sektörüyle ilgili inşaat işlerinde, faturadaki KDV'nin bir bölümü alıcı olan kamu kurumu tarafından ödeniyor. Neden? İşin vergi tarafı kontrol altında kalsın diye. Devlet diyor ki "Risk almayalım, payımı direkt alayım."

4. Danışmanlık ve Denetim Hizmetleri Tevkifatı

Burada devreye muhasebeciler, mali müşavirler, avukatlar ve mühendisler gibi meslek grupları giriyor. Eğer bu tarz hizmetler alıyorsanız, fatura KDV'sinin bir kısmını sizin ödemeniz şart. Örneğin mali müşaviriniz size bir hizmet sunduysa, o KDV’nin bir bölümü direkt sizden çıkar.

Tevkifatlı Fatura Nasıl Kesilir?

Tevkifatlı fatura nasıl kesilir? Fatura kesme sürecinde öncelikle işlem tutarı ve tevkifat oranı belirlenir. İşlem tutarı, mal veya hizmet alımının toplam bedelini ifade ederken tevkifat oranı, işlem tutarı üzerinden yapılacak vergi kesintisidir. Daha sonra, tevkif edilecek tutar hesaplanarak faturada belirtilir. Tutar, işlem tutarının tevkifat oranı ile çarpılmasıyla hesaplanır. Ardından fatura, vergi mevzuatına uygun olarak düzenlenerek ilgili tarafa sunulur. Böylece tevkifatlı fatura hem alıcı hem de satıcı için vergi yükümlülüklerinin yerine getirilmesini sağlar.

Tevkifatlı Hangi İşlemlerde Uygulanabilir?

Tevkifatlı işlemler, devletin vergi tahsilatını garanti altına almak için kullandığı bir sistem. Verginin bir kısmını alıcı, bir kısmını da satıcı ödüyor. Peki hangi işlemlerde karşımıza çıkar?

1. Hizmet Alımları

Temizlik, yemek, güvenlik gibi hizmetlerde sıkça uygulanır. Örneğin, bir temizlik şirketinden hizmet aldığınızda Katma Değer Vergisinin (KDV) belli bir kısmını doğrudan siz ödersiniz.

2. İnşaat ve Onarım İşleri

Özellikle kamu projelerinde görülür. Kamu kurumu, KDV’nin bir kısmını peşin olarak öder, kalanı da satıcı devlete yatırır. Müteahhitler bu duruma oldukça aşinadır.

3. Mal Alım-Satımı

Hurda, atık malzemeler, bakır, demir gibi mal teslimlerinde tevkifat uygulanır. Devlet burada da tedbiri elden bırakmaz.

Kimler Tevkifatlı Fatura Kesebilir?

Peki kimler tevkifatlı fatura keser, bu herkese açık bir şey değil. Bu faturayı kimlerin kesebileceği belirli kurallara bağlı. Hizmet sektörü, kamu işleri, belirli mal teslimleri ve serbest meslek grupları bu sistemin içinde yer alıyor. Önemli olan işinizin tevkifat kapsamına girip girmediğini bilmek. Devlet burada özellikle bazı sektörleri ve işlemleri hedef alıyor.

1. Belirli Sektörlerde Hizmet Verenler

Bazı sektörler tevkifatlı fatura kesmek zorunda. Özellikle temizlik, güvenlik, yemek, inşaat ve danışmanlık gibi hizmet sektörleri bu kapsama giriyor.

2. Kamuya İş Yapanlar

Kamu kurumlarıyla çalışanlar bu sistemle içli dışlıdır. Müteahhitler mesela, bilirler ki devlete iş yaparken tevkifatlı fatura kesmeleri gerekiyor. Özellikle yapı, onarım ve tadilat işleri bu kapsamdadır.

3. Belirli Mal Teslimi Yapanlar

Sadece hizmet değil, bazı mal alım-satımlarında da tevkifat uygulanır. Hurda, plastik, bakır, demir gibi malzemeleri satanlar tevkifatlı fatura keserler. Burada oranlar da malın türüne göre değişir.

4. Serbest Meslek Erbabı

Avukatlar, mali müşavirler, mühendisler, muhasebeciler gibi serbest meslek grupları da tevkifatlı fatura kesebilir. Danışmanlık hizmeti verdiklerinde KDV’nin bir kısmı alıcı tarafından ödenir.